Każdy internauta ma inne kompetencje, zdolności i posiada wiedzę w określonym obszarze. Wykorzystanie tych jednostkowych umiejętności i zaangażowanie części społeczności wirtualnej może przynieść wymierne korzyści pozostałym. Nie tylko w planowaniu, prowadzeniu i rozwoju biznesu crowdsourcing ma zastosowanie. W kolejnej części „Gałęzi Crowdsourcingu” opisuję portale crowdsourcingu społecznego.
Crowdsourcing społeczny rozumiem jako wynik działań nieograniczonego tłumu korzystającego z określonych narzędzi, który służy wszystkim i nie wymaga pokonywania dodatkowych barier (opłat, przynależności). Flagowym przykładem jest wikipedia, która doskonale obrazuje sens i korzyści z crowdsourcingu. Autorzy strony udostępnili proste narzędzie do dodawania treści, które dzięki skutecznym algorytmom moderacji dodawanych treści stało się największą encyklopedią na świecie. Treści zamieszczone na stronie są tworzone i edytowane przez miliony użytkowników na całym świecie, a najważniejsze hasła są często aktualizowane przez osoby, które czują się za nie odpowiedzialne.
Z uwagi na to, że Wikimedia Foundation nie wierzy do końca w mądrość i dobre intencje wszystkich użytkowników, każdy wpis i aktualizacja muszą zostać zaakceptowane przez moderatora. Dzięki temu w bardzo dużym stopniu udało się uniknąć gromadzenia treści nieistotnych, niekompletnych czy spamu. Oczywiście część haseł jest opisana niedokładnie, czasem błędnie, ale wikipedia nie jest źródłem encyklopedycznym, które można zaliczyć do literatury podmiotu, a raczej miejscem w którym szybko i skrótowo można znaleźć informację o danym haśle. Popularność strony spowodowała, że większość haseł jest bardzo wysoko pozycjonowana w wyszukiwarce google, co ma wpływ na rozwój rozumienia i tworzenie definicji różnych zjawisk, czy przedmiotów. Niestety informacje ze strony często traktowane są jako w pełni poprawne i wykorzystywane jako materiał encyklopedyczny.
Aby zminimalizować błędy w treści wikipedia wykorzystuje bardzo wiele narzędzi weryfikacji, które jednocześnie służą późniejszym czytelnikom danego wpisu – przypisy zewnętrzne z dobrych źródeł (portale naukowe, strony informacyjne, bibliografie książkowe), powiązanie z kontami w innych językach, wewnętrzne hiperłącza do słów kluczowych z tekstu, czy prośby o współpracę ze zweryfikowanymi instytucjami, które nadzorują jakość wpisów o istotnych zjawiskach. Rozwój wikipedii ciekawie pokazuje rysunkowy filmik zamieszczony poniżej.
Popularnośc wikipedii sprawiła, że w bardzo wielu dziedzinach nauki i wiedzy stosuje się tzw. „wikis” jako zbiory informacji. Dodawanie wpisów z pomocą edytora WYSIWYG (what you see is what you get – edytor wizualny, który treść i formatowanie zamienia na język html), łączenie haseł i słów kluczowych, uboga forma graficzna, która pozwala skupiać się na najważniejszych elementach strony, czy intuicyjna obsługa zostały przyjęte niejako za standard. Wszystko to pomaga pracować i powiększać swoje kompetencje wielu osobom na świecie.
Crowdsourcing społeczny wykorzystywany jest głównie w nauce, ale również przez jednostki rządowe lub służb państwowych. Za przykład może posłużyć akcja Uniwersytetu w Berkeley – SETI@Home, która polega na udostępnieniu wolnej mocy obliczeniowej własnego komputera podczas korzystania z niego w celu odbierania danych i sygnałów pochodzących z kosmosu. Zwiększone możliwości pozwalają naukowcą na przetwarzanie zdecydowanie wiekszej ilości informacji, uczestnikom projektu dają szansę na uczestnictwo i naukę pobieraną od prestiżowej agendy rządowej, a dodatkowo projekt przysługuje się poznaniu kosmosu i rozwoju dziedzin naukowych z tym związanych. O tej realizacji pisałem nieco więcej w jednym z pierwszych postów o crowdsourcingu.
Ciekawy przykład wykorzystania odpowiednich narzędzi internetowych w celu wydobycia potencjału crowdsourcingu daje polska gmina Klembów. Aby zwiększyć przejrzystość działań inwestycyjnych i rozwojowych na terenie gminy oraz zachęcić mieszkańców i potencjalnych inwestorów do konsultacji społecznych przygotowano ciekawą mapę interaktywną. Interesariusze w prosty sposób mogą zapoznać się ze szczegółowymi informacjami z Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego dotyczącymi danej działki i za pośrednictwem platformy wziąć udział w konsultacjach społecznych, a na pewno w prosty sposób zapoznać się z planami urzędników dotyczącymi miejsca zamieszkania. Poniżej znajduje się screen aplikacji (dostępna na stronie gminy).
Nie jest to przykład na miarę wikipedii, czy SETI, ale dobrze pokazuje zalety crowdsourcingu dla mniejszych grup interesariuszy, dzięki stworzeniu środowiska internetowego, które może przysłużyć się większej grupie odbiorców. Poza generowanymi treściami, także komentarze i opinie innych użytkowników mogą przyczyniać się do wydobycia głosu społecznego i dostosowania działań do woli zaangażowanej społeczności.
Cechy:
- treści generowane i udoskonalane przez społeczność
- charakter publiczny i pro publico bono
- nie tworzony dla celów komercyjnych, ale może wspierać procesy decyzyjne w biznesie
- korzysta z „mądrości tłumu”
Przykłady:
- wikipedia.pl
Model biznesowy:
Crowdsourcing społeczny musi spełniać swój podstawowy wyróżnik, czyli być dostępny dla każdego i wspierać inicjatywy niekomercyjne powszechnie przydatne. Komercyjne zastosowania i realizacje zostaną opisane w kolejnych częściach cyklu „Gałęzie Crowdsourcingu”.